Η τελευταία δεκαετία της ζωής μου ως οδηγός με έχει φέρει αντιμέτωπη με καταστάσεις στους ελληνικούς δρόμους, που είναι να τραβάς τα μαλλιά σου. Απορείς με τη νοημοσύνη του κόσμου, το σκεπτικό, πόσο σανό γενικά κουβαλάει κάποιος στο κεφάλι του. Υπάρχουν κατηγορίες και κατηγορίες. Οι νέοι οδηγοί (οι λεγόμενοι Νικολάκηδες, λόγω του Νι που φέρουν), οι γυναίκες, οι ραλλιάρηδες, οι ηλικιωμένοι…Αχ αυτοί οι ηλικιωμένοι. Σούπερ ντούπερ κατηγορία από μόνοι τους. Οποιονδήποτε άλλο θα τον τρόλαρα μέχρι θανάτου, αλλά τους ηλικιωμένους όχι. Θα προσπαθήσω λοιπόν (δαγκώνοντας χείλη, χέρια, πόδια) να είμαι όσο πιο gentle μπορώ.
Αφορμή να ασχοληθώ με το θέμα «Οδήγηση και Τρίτη Ηλικία» εκτός από τις κατά καιρούς ιστορίες, που διαβάζουμε για ηλικιωμένους οδηγούς, που μπήκαν σε λάθος ρεύμα ή σε δρόμους διπλής κατεύθυνσης, είναι και ένα περιστατικό, που συνέβη στην Εθνική Οδό Αθηνών – Λαμίας, πριν από μερικές μέρες. Λίγο πριν τη Χαλκίδα, έπιασα με χαρά εκείνη τη μεγάλη ευθεία, που αν δεν πατήσεις εκεί και λίγο το γκαζάκι να ξεμπουκώσει εκείνο το άμοιρο το σαράβαλο, πού θα το πατήσεις; Πάνω λοιπόν, που έδινα πόνο, βρίσκω στην αριστερή λωρίδα μια σακαράκα με αρχαίες πινακίδες «ΑΚ» τσούκου τσούκου να πηγαίνει. Δεν μπορεί λέω, θα το πηγαίνει γερανός. Αλλά πάλι γερανός και στην αριστερή λωρίδα; Όσο τα σκεφτόμουν αυτά, όλο και πλησίαζα. Εγώ με 120, η σακαράκα με 20. Αμάν λέω ή γυναίκα είναι και φοβάται να το πατήσει ή ηλικιωμένος.
Έπεσα μέσα και στα δύο. Ήταν και ηλικιωμένη και γυναίκα. Απ’ όσο πρόλαβα να δω προσπερνώντας την από τα δεξιά, γιατί αριστερά άλλη λωρίδα δεν υπήρχε, είχε σχεδόν αγκαλιάσει το τιμόνι λες και δεν έβλεπε καλά. Δεν κοίταζε ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Αν το αμάξι ήταν 100 χρονών, εκείνη πρέπει να ήταν 102. Που πας, καλή μου κυρία, στην Εθνική, στα αριστερά κιόλας με τόσο μικρή ταχύτητα και τόσο παλιό αυτοκίνητο; Δεν είμαι εγώ αυτή, που θα στερήσω το δικαίωμα από κανέναν άνθρωπο να κάνει χρήση του αυτοκινήτου του, αρκεί να τηρούνται οι βασικοί κανόνες ασφαλείας. Ένα τόσο παλιό αμάξι στην Εθνική με έναν άνθρωπο προχωρημένης ηλικίας, θα έπρεπε τουλάχιστον να πηγαίνει στη δεξιά λωρίδα, για να μην πω, ότι δεν θα έπρεπε να κυκλοφορεί καθόλου. Και μπορώ να σας αιτιολογήσω το γιατί:
Η αύξηση της ηλικίας φέρνει αναπόφευκτα μαζί της και απώλεια σωματικών και πνευματικών δεξιοτήτων. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει κανένας νόμος πουθενά στην Ευρώπη, που να απαγορεύει στα ηλικιωμένα άτομα την οδήγηση, εκτός από περιπτώσεις σοβαρών θεμάτων υγείας και αυτό αφορά όλες τις ηλικίες. Στην παρούσα φάση και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, από την ηλικία των 65 ετών οι οδηγοί έχουν την υποχρέωση να ελέγχονται από ιατρούς (οφθαλμίατρο, παθολόγο) κάθε 3 χρόνια και από την ηλικία των 80 κάθε 2 χρόνια, για να δικαιούνται να οδηγούν.
Σύμφωνα με την Ελληνική στατιστική υπηρεσία, το 2015 από το σύνολο των 14.899 παθόντων σε τροχαία ατυχήματα, οι 1544 ήταν πάνω από 70 ετών, από αυτούς στη θέση του οδηγού ήταν οι 597, ενώ οι παθόντες ηλικίας 18 έως 69 στην θέση του οδηγού ήταν οι 8.744.
Συμπέρασμα; Δεν προκαλούν τόσα ατυχήματα, όσα θα περίμενε κανείς, άρα είναι ασφαλής η οδήγηση για εκείνους, άρα και για τους υπολοίπους. Υπάρχουν, όμως, ορισμένες εξαιρέσεις.
Υπάρχουν σημεία-κλειδιά, όπως οι κόμβοι, τα σημεία εισόδου- εξόδου σε μεγάλους αυτοκινητοδρόμους και η αλλαγή λωρίδας, που απαιτούν οι οδηγοί να κοιτάξουν γύρω τους γρήγορα και να πάρουν γρήγορες αποφάσεις. Απαιτείται δηλαδή, συγκέντρωση και γρήγορος χρόνος αντίδρασης, κάτι που εκ φυσικού δεν είναι εφικτό για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Συν ότι η όραση, η ακοή, η ευελιξία, η κινητικότητα και η αντοχή είναι επίσης μειωμένες. Ακόμα και η αλλαγή ταχύτητας και το πάτημα του πεντάλ απαιτούν σωματική δύναμη, που σε κάποιες περιπτώσεις ειναι αδύνατο να καταβληθεί. Ο χρόνος αντίδρασης είναι πιο βραδύς, η συγκέντρωση αποσπάται πιο εύκολα και υπάρχει δυσκολία στο συντονισμό. Ακόμα και τα φάρμακα, που πολλοί ηλικιωμέοι λαμβάνουν είναι πιθανόν να επηρεάσουν την οδηγητική τους ικανότητα.
Ένας συνδυασμός των παραπάνω είναι αρκετός, για να προκαλέσει πολλά προβλήματα στους υπόλοιπους οδηγούς ή ακόμα και θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα. Το να οδηγεί κανείς αργά, δεν σημαίνει, ότι οδηγεί και με ασφάλεια για τον ίδιο και τους άλλους. Ακόμα και μια απλή στροφή, που δεν θα «ζυγιστεί» καλά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Αυτό φυσικά μπορεί να συμβεί στον καθένα, σε έναν ηλικιωμένο άνθρωπο, όμως, περισσότερο λόγω των αιτιών, που προαναφέρθησαν.
Καλός οδηγός σημαίνει έχω αυτογνωσία και γνωρίζω τα όριά μου, άρα κατανοώ τις αλλαγές, που επέρχονται λόγω ηλικίας και αρνούμαι να γίνω «Κίνδυνος-Θάνατος».
Καλή και προσεκτική οδήγηση!