Η Αγγελική κατάλαβε από νωρίς ότι ήταν το μαύρο πρόβατο της οικογένειας. Παιδί της επαρχίας και γεννημένη από αναλφάβητους γονείς, από τα 8 της αδέρφια πάντα αυτή υποτιμούσαν. Στο τραπέζι δεν την άφηναν να κάτσει μαζί τους. Στο αγροτικό τη βάζανε πάντα πίσω στην καρότσα. Στα χωράφια πάντα βάζανε αυτή να κάνει τις πιο δύσκολες δουλειές ενώ τα αδέρφια της τα χαϊδεύανε.
Ήταν όντως διαφορετική. Δεν έμοιαζε στο ελάχιστο με τα αδέρφια της. Με κλίση στη μουσική και συγκεκριμένα στο βιολί και με μια αδερφή με ειδικές ανάγκες, της οποίας τη φροντίδα είχε αναλάβει εξ ολοκλήρου, η Αγγελική ήταν αυτή που στο σχολείο δεν την άφηνε ρούπι από τα μάτια της μη και την πειράξει κάποιο παιδί. Οι διαφορές της από τα αδέλφια της ήταν προφανείς από πολύ νωρίς, όπως καταλαβαίνετε και έγιναν πιο έντονες καθώς η Αγγελική μεγάλωνε.
«Νομίζω ότι υπήρξα το «μαύρο πρόβατο» της οικογένειας μόνο και μόνο επειδή ήθελα να κάνω τη διαφορά και να έχω περισσότερες ευκαιρίες στη ζωή μου», είπε η 68χρονη σήμερα Αγγελική.
Αποφοίτησε με άριστα και πήρε το ανώτατο πτυχίο σε πιάνο και βιολί και όλα αυτά με υποτροφίες που έρχονταν η μία μετά την άλλη. Δίδαξε για ένα χρόνο, κάτι που ευχαρίστησε την αρχικά αρνητικότατη οικογένειά της και μετά έφυγε για Ισπανία για εργασία, αλλά και για να τελειοποιήσει τις σπουδές της.
«Γνώρισα ανθρώπους ευγενικούς, που με υποδέχτηκαν με χαμόγελο, ανθρώπους ειλικρινείς και καλούς. Ήταν μια φοβερή εμπειρία. Μπορούσα για πρώτη φορά στη ζωή μου να συνεννοηθώ», είπε. «Όταν επέστρεψα δυο χρόνια μετά, αποδείχτηκε ότι οι γονείς μου και τα αδέρφια μου ζήλευαν για την προκοπή μου. Ειδικά ο πατέρας μου έδειχνε κάπως σαν αμήχανος και φρόντιζε με τη συμπεριφορά του να μου υπενθυμίζει καθημερινά ότι ήμουν το μαύρο πρόβατο της οικογένειας. Τότε δεν είχα τη λογική να καταλάβω ότι εγώ ήμουν το άσπρο πρόβατο και όλοι εκείνοι το μαύρο». Έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε, αλλά αυτή η συμπεριφορά την κατατρέχει ακόμα.
Πολλοί ειδικοί κατά καιρούς έχουν δημοσιεύσει έρευνες σχετικά με τα μαύρα πρόβατα (που προτιμούν να τα αποκαλούν «περιθωριοποιημένα μέλη της οικογένειας») και τις σχέσεις τους με τις προκλητικές ενίοτε οικογένειές τους. Ο ρόλος της οικογένειας είναι να προστατεύει το παιδί, να του «δίνει» ταυτότητα και να χτίζει δεσμούς μαζί του και όχι να το περιθωριοποιεί για τις επιλογές του. Τελικά ο λαός είναι σοφός. «Μπορείς να διαλέξεις τους φίλους σας, αλλά όχι την οικογένειά σου», έτσι λέει. Είναι συχνό φαινόμενο οι γονείς να θαυμάζουν και να επαινούν το ένα παιδί, επειδή συμφωνούν με τις επιλογές του και τους βγάζει ασπροπρόσωπους στην κοινωνία και να κάνουν πέρα το άλλο για τους χ-ψ λόγους.
Είναι στη φύση του ανθρώπου να αποξενώνει ακόμα και μέλη της ίδιας του της οικογένειας, όταν αυτά ενεργούν διαφορετικά από εκείνον. Φοβούνται μήπως έχουν λάθος συμπεριφορά ή κάνουν κάτι λάθος και το «μαύρο πρόβατο» με την πειθώ, την εξυπνάδα και την πραότητά του τους επαναφέρει άθελά τους πίσω στο φυσιολογικό.
Φυσικά αυτή τη συμπεριφορά δεν τη βρίσκουμε μόνο εντός της οικογένειας. Και στον εργασιακό μας χώρο είναι σύνηθες να περιθωριοποιείται αυτός, που δεν είναι αποδεκτός για την εμφάνισή του ή τις επιλογές του.
Ποιος χαρακτηρίζεται πιο συχνά «μαύρο πρόβατο» σε μια οικογένεια; Αυτός που κάνει διαφορετικές επιλογές από αυτές που του επιβάλλουν οι γονείς του (σπουδές, γάμος…) ή έχει διαφορετικά πιστεύω από τους δικούς του (πολιτικά, θρησκευτικά, ομάδα ποδοσφαίρου κ.α.).
Η Αγγελική παντρεύτηκε έναν άντρα, το Μίμη, που και εκείνος ήταν το «μαύρο πρόβατο» της οικογενείας του. Οι προοδευτικές του πολιτικές απόψεις εκείνα τα χρόνια κιόλας τον έκαναν να είναι μονίμως σε αψιμαχία με τους δικούς του σε σημείο έχθρας. Το ζευγάρι κλείνει φέτος 40 χρόνια γάμου και έχει δυο παιδιά.
«Η οικογένειά μου πάντα με αντιμετώπιζε ως αποστάτη, επαναστάτη, προδότη και άλλα πολλά. Δεν πέρασα καλά. Ήμουν το δεύτερο από τα 5 παιδιά της οικογένειας και είχαμε δυο γονείς πολύ αυστηρούς. Δεν τολμούσα να αμφισβητήσω τον πατέρα μου. Μόνο όταν έφυγα, ξεκίνησα να ζω».
Όπως η Αγγελική, έτσι και ο Μίμης κράτησε επαφή με τους δικούς του μέχρι που έφυγαν από τη ζωή. Απλώς απέφευγαν να κουβεντιάζουν για τα πολιτικά. «Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι ήμουν το μαύρο πρόβατο, αλλά όχι με κακό τρόπο», είπε.
Οι ψυχολόγοι επισημαίνουν ότι όταν κάποιος απομακρύνεται από την οικογένεια, αλλά εξακολουθεί να διατηρεί επαφές, τότε δεν είναι αυτό που λέμε «μαύρο πρόβατο» με την κανονική σημασία της φράσης. Ένα πραγματικό «μαύρο πρόβατο» ρίχνει μαύρη πέτρα πίσω του και δεν ξαναγυρνά. Αλλιώς, οι δεσμοί διακόπτονται μεν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά πάντα υπάρχει αυτό το πέρα δώθε. Η απόσταση το μόνο που προσφέρει είναι μια προσωρινή ισορροπία και ηρεμία.
Τα «μαύρα πρόβατα» θα επανέλθουν μόλις νιώσουν έτοιμα, αλλά όταν το κάνουν, τότε θα διαπιστώσουν ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει όσο κι αν ήλπιζαν. Είναι δύσκολο να πεις τέλος και να μην ξαναγυρίσεις ποτέ. Πάντα θα υπάρχει η ελπίδα «Μήπως τώρα είναι αλλιώς;». Είναι μια κατάσταση αγχωτική, ένας φαύλος κύκλος και συνήθως τα περιθωριοποιημένα μέλη μιας οικογένειας εξακολουθούν να θεωρούνται μαύρα πρόβατα για τις οικογένειές τους όλη τους τη ζωή. Είναι σαν το στίγμα. Στα παλιά τα χρόνια (δεκαετία ’50-’60-70’), θα δικαιολογούσες ίσως κάπως μια τέτοια συμπεριφορά. Αλλά τώρα εν έτει 2018;
Σαν την Αγγελική υπάρχουν πολλά άτομα στον κόσμο. Άτομα που τα κατάφεραν στη ζωή τους και που οι θετικές αλλαγές που έκαναν οδήγησαν στην αποξένωση-περιθωριοποίηση από την οικογένειά τους.
«Θα μπορούσε να είναι μια κοπέλα, που θέλει να πάει πανεπιστήμιο και να γίνει δασκάλα και οι γονείς της να της είπαν «Τί κάνεις; Σε μεγαλώσαμε για να παντρευτείς και να κάνεις παιδιά και όχι να γίνεις δασκάλα. Και εσύ τώρα τί θες; Να γίνεις κάποια και αρχίσεις να μιλάς ξαφνικά μια γλώσσα που δεν γνωρίζουμε;», είπε η Αγγελική. «Η κοπέλα θέλει, ίσως και οι γονείς της να θέλουν, αλλά να το βλέπουν ως απειλή από φόβο μήπως το παιδί τους αλλάξει και το χάσουν».
Όταν η Αγγελική επέστρεψε μετά την Ισπανία στο χωριό της, συνειδητοποίησε ότι εξακολουθούσε να είναι το μαύρο πρόβατο όχι μόνο για την οικογένειά της, αλλά για το χωριό όλο. Θυμάται να της λέει μια γειτόνισσα «ό, τι κι αν κάνεις, να θυμάσαι, δεν αλλάζεις». Έχει συμφιλιωθεί πλέον με τον τίτλο του «μαύρου προβάτου» και το αντιμετωπίζει ως έναν καθοριστικό παράγοντα του ποια είναι.
Πηγή: marketwatch.com