Πάμε για ψώνια; Πάμε. Μεγάλα, πολυτελή και προσεγμένα καταστήματα με σεκιουριτάδες στην πόρτα να σε καθησυχάζουν και κοπέλες να τρέχουν πέρα δώθε αγανακτισμένες να γεμίσουν τα ράφια και τις κρεμάστρες που κρέμονται μόνες, έρημες και λυπημένες μετά την επέλαση των «βαρβάρων» του Σαββάτου.
Ρούχα παντού γύρω σου. Ρούχα με οικολογική συνείδηση. Χωρίς χημικά, βαμβακερά, φιλικά στο περιβάλλον, ρούχα πολύχρωμα, εφαρμοστά, καλοραμμένα. Ρούχα για κάθε περίσταση, ρούχα ξεχωριστά, φτιαγμένα για γυναίκες που ξέρουν να σέβονται τους εαυτούς τους, γυναίκες δυναμικές, που θα διαλέξουν το καλύτερο.
Μπήκαμε ποτέ στη διαδικασία να σκεφτούμε ποιος τα φτιάχνει τα ρούχα αυτά; Η βιομηχανία των ενδυμάτων είναι ένας τομέας σταθερά και ταχύτατα αναπτυσσόμενος που λογικά θα απασχολεί εκατομμύρια εργαζομένους ανά τον κόσμο. Άλλοι στα πατρόν, άλλοι στο σχεδιασμό, άλλοι στο ράψιμο, άλλοι, άλλοι, άλλοι…
Επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω για κάτι. Δεν είναι παντού, όπως στη γειτονιά μας, που όταν θέλουμε ένα ρουχαλάκι θα πάμε στη μοδίστρα να μας πάρει μέτρα και να το ράψει πάνω μας ή θα πάμε στο κατάστημα της γειτονιάς μας, που είναι οικογενειακή βιοτεχνία και φτιάχνουν μόνοι τους τα ρούχα τίμια και ωραία. Στη βιομηχανία της μόδας η παιδική εργασία ζει και βασιλεύει και η εκμετάλλευση επίσης.
Την ώρα που διαβάζεις αυτό το άρθρο, πάνω από 218 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται σκληρά, 73 εκατομμύρια από αυτά υπό άθλιες συνθήκες που «θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την υγεία, την ασφάλεια και την ηθική τους ανάπτυξη». Τρελό, σωστά; Όχι ιδιαίτερα, αν σκεφτείς ότι οι καταναλωτές – εσύ και εγώ – συμβάλλουμε σε αυτόν τον αριθμό με κάθε τζιν που αγοράζουμε, με μόλις 20 ευρώ. Και όταν αυτά τα τζιν είναι χειροποίητα από παιδικά χεράκια, αυτή η έκπτωση έχει πολύ υψηλότερο κόστος.
Ένα έτοιμο ρούχο δεν μαρτυρά την προέλευση ούτε την ιστορία του, οπότε είναι απίθανο για τον αγοραστή να ξέρει. Γι’ αυτό και είναι καίριας σημασίας να υπάρχει διαφάνεια σε κάθε επίπεδο παραγωγής. Παρόλο που δεν θα μάθουμε ποτέ τί ποσοστό από τα ενδύματα αυτά κατασκευάζονται από παιδιά, παραθέτουμε τις όποιες πληροφορίες έχουμε διαθέσιμες.
Τρίπτυχο: Εμπιστοσύνη, Διαφάνεια, Χρόνος
Καμία φίρμα δεν θα επέτρεπε ποτέ να βγει στη φόρα το γεγονός ότι βάζει μικρά, ανήλικα παιδιά να ράβουν και να μαζεύουν βαμβάκι. Είναι το όχι και τόσο καλά κρυμμένο μυστικό τους.
Αν δεν υπάρξει σωστή συνεργασία ανάμεσα στους αρμόδιους φορείς, το μεγάλο αυτό πρόβλημα που λέγεται παιδική εργασία θα εξακολουθεί να υφίσταται. Πολλές μεγάλες φίρμες αναφέρουν ότι έχουν αναθέσει την κατασκευή των ρούχων τους σε εξωτερικό συνεργάτη, κάτι που κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη διαδικασία, μιας και δεν μπορούν να διερευνηθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες φτιάχνονται τα ρούχα (και κινεί και κάπως τις υποψίες). Είναι το κόλπο των μεγάλων εταιριών, για να καλύψουν το μυστικό τους. Αν δεν αποδεχθεί η εταιρεία ότι υπάρχει παιδική εργασία στην εφοδιαστική της αλυσίδα ή δεν αποδειχτεί με απτά στοιχεία, η παιδική εργασία θα εξακολουθήσει να ανθεί.
Δεν υπάρχει λίστα ελέγχου, διότι δεν γίνεται να φτιαχτεί
Μακάρι με μια απλή κίνηση να μπορούσαμε να μάθουμε το κάθε ρούχο από ποιον φτιάχτηκε. Αρκετές εταιρείες ρούχων ανεβάζουν φωτογραφίες στις ιστοσελίδες τους που απεικονίζουν ιδανικές συνθήκες εργασίας με χαμογελαστούς εργαζομένους.
Το ρούχο από μόνο του δεν είναι αρκετό ώστε να υποδείξει την παραγωγή του. Δεν μπορούμε να δούμε από τον τρόπο κατασκευής του αν υπάρχει παιδική εκμετάλλευση. Επαφίεται στις φίρμες αν θα δημοσιεύσουν τα σωστά και πραγματικά στοιχεία, ποιο εργοστάσιο τα κατασκευάζει και από πού προήλθαν οι πρώτες ύλες. Το κοινό έχει την δυνατότητα χρησιμοποιώντας στο Instagram το #whomademyclothes να μάθει ποιος και πού έφτιαξε τα ρούχα του και από τις απαντήσεις που θα λάβει (ή όχι) ικανοποιείται ή όχι.
Τα στοιχεία ωστόσο είναι ελλιπή όχι μόνο στον τομέα της παραγωγής, αλλά και στον τομέα των πρώτων υλών. Υπάρχει παιδική εργασία σε βαμβακοφυτείες και σε όλα τα στάδια παραγωγής βαμβακερών ενδυμάτων από την αρχή μέχρι το τέλος. Εσύ – και εγώ – που βλέπουμε 100% cotoon και πανυγηριζουμε, καλό θα ήταν να ξέρουμε ότι πίσω από αυτό το cotton εργάζονται παιδάκια και πρέπει να σταματήσουμε να στηρίζουμε την παιδική εργασία με κάθε βαμβακερό ρούχο που αγοράζουμε.
Η ετικέτα προέλευσης δεν είναι το πιο ασφαλές κριτήριο επιλογής
Μη σε ξεγελούν οι ετικέτες, που αναγράφουν την προέλευση του ρούχου. Για παράδειγμα ετικέτες τύπου «Made in Italy» δεν εγγυώνται ότι τα ρούχα παράγονται με όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας μόνο και μόνο επειδή φτιάχτηκαν στην Ιταλία, ενώ ετικέτες του στυλ «Made in China» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι προδιαγραφές είναι κακές. Υπάρχουν πολύ καλά εργοστάσια στις αναπτυσσόμενες χώρες όπως επίσης υπάρχουν πολύ κακά συστήματα παραγωγής, όπου εκμεταλλεύονται τον ιδρώτα του εργαζομένου, τον κακοπληρώνουν και τον βάζουν να εργάζεται υπό άθλιες συνθήκες, σε χώρες υπεράνω υποψίας.
Κάθε χώρα έχει τη δική της νομοθεσία ως προς την παιδική εργασία. Στη Μυανμάρ (όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι πριν 40 χρόνια) η νόμιμη ηλικία για εργασία είναι τα 13 έτη. Επομένως κάτι που σε εμάς ενδεχομένως να φαίνεται απαράδεκτο, είναι νόμιμο σε άλλες χώρες. Πρόσφατα νομοσχέδια σε Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία επιχειρούν να το περιορίσουν.
Πρέπει να ενθαρρύνουμε τη διαφάνεια, την επαγρύπνηση και τη δεκτικότητα ώστε οι οργανώσεις που εργάζονται υπέρ των δικαιωμάτων των παιδιών να μπορούν να ελέγχουν και να προβούν στις ανάλογες ενέργειες αν εντοπίσουν παιδική εκμετάλλευση και κακοποίηση. Το πού έχει φτιαχτεί ένα προϊόν δεν μας λέει και τις συνθήκες υπό τις οποίες έχει φτιαχτεί. Ακόμη και στην Ευρώπη οι συνθήκες εργασίας μπορεί να είναι άθλιες και να χρησιμοποιούν παιδιά στην διαδικασία παραγωγής. Η πιστοποίηση που παίρνουν απλώς επισημαίνει το πρώτο επίπεδο παραγωγής, επομένως τα ενδύματα που φτιάχνονται σε υπεράνω υποψίας χώρες μπορεί να έχουν αναθέσει τη βαφή του υφάσματος, το γνέσιμο ή άλλες διαδικασίες σε άλλες χώρες όπου είναι πολύ πιο πιθανή η παιδική εργασία.
Το φύλο παίζει ρόλο, όχι η ηλικία
Είναι δύσκολο να μετρήσουμε, αλλά μελέτες δείχνουν ότι τα αγόρια είναι πολύ περισσότερα σε σχέση με τα κορίτσια, τα οποία συνήθως εργάζονται σε σπίτια ως υπηρέτριες.
Περίπου τα μισά από τα θύματα της παιδικής εργασίας είναι 5 – 11 ετών.
Επομένως τί μπορούμε να κάνουμε;
Η ειλικρίνεια είναι το κλειδί. Για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους υπάρχουν περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί που παλεύουν να εξαλείψουν την παιδική εργασία παρά νόμοι, που να την απαγορεύουν και να τη διώκουν.
Έλεγξε αν η φίρμα που ψωνίζεις είναι πιστοποιημένη ότι κατασκευάζει τα ρούχα της με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο και αν ναι συνέχισε να ψωνίζεις από κει.
Όλα έχουν να κάνουν με τους κατασκευαστές και τους εξωτερικούς συνεργάτες. Όπου ακούς εξωτερικοί συνεργάτες, πρέπει να είσαι πιο υποψιασμένη. Ό, τι κι αν κάνουμε, την παιδική εργασία ή την κάθε άλλου είδους εκμετάλλευση – ανθρώπου ή περιβάλλοντος – δεν θα την πατάξουμε στη ρίζα της, αλλά η δημοσιότητα είναι σημαντική για να υπάρχει επαγρύπνηση και εξονυχιστικός έλεγχος προκειμένου να διασφαλιστεί ότι συμβαίνει μεν, αλλά στο ελάχιστο. Οι μεγάλες αλυσίδες στο χώρο της μόδας κρύβουν σκοτεινά σημεία και οι παραβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δίνουν και παίρνουν σε περιβάλλον μυστηρίου και αδιαφάνειας.
Πηγή: refinery29.com